Dinsdag 14 maart 2023
De kans is groot dat jij als coach 42 jaar bent. Dat is de gemiddelde leeftijd van werkenden in Nederland. Voor de Vlaamse lezers: in België ligt het gemiddelde rond de 39 jaar. Het verschil met Nederland wordt vooral veroorzaakt door meer uitstroom van oudere werkers.
Vooroordelen
Leeftijd geeft veel gedoe. Opvallend is dat elke leeftijdsgroep te maken heeft met vooroordelen. “Jongeren zijn altijd …” en “Ouderen doen altijd …”. Best vreemd, want leeftijd is iets dat we allemaal cadeau krijgen als we geboren worden. Laten we eens op een andere manier naar leeftijd kijken: via de generatiebril.
Generaties
Bij generaties denk je waarschijnlijk aan biologische generaties: grootouders, ouders en kinderen. Deze blog nodigt je uit om kennis te maken met de wetenschappelijke benadering van generaties. Dan kom je meteen terecht bij Aart Bontekoning. Hij promoveerde op de rol van generaties in de evolutie van sociale systemen, zoals organisaties. Elke generatie is opgebouwd uit een periode van 15 jaar, ook wel leeftijdscohort genoemd.
Waarom 15 jaar?
Een periode van 15 jaar kun je zien als de duur van een levensfase. Generaties ontstaan doordat ieder mens voor een deel een product is van de tijd waarin je opgroeit. Zo heeft elk leeftijdscohort gedeelde kenmerken, talenten en behoeftes. Hoe dat komt? Een generatie groeit op in een bepaald sociaal-economisch klimaat, in een maatschappelijk-politiek systeem. Ook de tijdgeest werkt door in opvattingen over onderwijs en opvoedingsstijl. Natuurlijk is iedereen uniek, maar per generatie zijn er overkoepelende kenmerken te vinden.
Wat zijn de verschillende generaties?
Bijzonder is dat we voor het eerst vijf generaties op de werkvloer meemaken. Dit zijn ze, met hun kenmerken:
-
protestgeneratie (babyboomers): geboortejaren 1940 - 1954
Groeit op in een tijd van wederopbouw en ongekende welvaartsstijging. Bracht veel maatschappelijke vernieuwing, met hun nadruk op zelfontplooiing en een vrije moraal. Is deels al met pensioen.
Als ze nog werken, willen ze graag meedoen en meetellen. Velen zijn nog vitaal en willen hun kennis van inhoud en proces delen, ervaringen overdragen en hun vakmanschap doorgeven aan de volgende generaties;
-
verbindende generatie (generatie X): geboortejaren 1955 -1969
Opgegroeid in een autoritair systeem, tijdens een economische crisis met massale jeugdwerkloosheid. Door hard te werken en zich te schikken in hun lot, kwam het met deze generatie toch goed.
Is nu de senior op de werkvloer, in een leidinggevende positie of expertrol. Heeft in de laatste seniorfase behoefte aan het delen van ervaringen, het overdragen van kennis, verbinden (in brede zin) en het begeleiden van jongere collega’s;
-
pragmatische generatie: geboortejaren 1970 – 1985
Groeit op met een vrije ‘laissez faire’ opvoeding, in de hoge welvaart van een kapitalistisch tijdperk. Is hoger opgeleid dan vorige generaties en kreeg veel kansen. Zelfontplooiing kwam centraal te staan. Zit in ‘het spitsuur van het leven’, met thuiswonende kinderen en werk. Ziet heel snel hoe je recht-toe-recht-aan je doel kunt bereiken, zo concreet mogelijk. Wil graag diepgang en ontwikkeling. Krijgt energie van resultaten boeken, winnen, scoren en doorpakken;
-
millennials (generatie Y): geboortejaren 1985 – 1999
Opgegroeid in hoge welvaart, het informatietijdperk en een sterk individualistische maatschappij. Is relatief hoogopgeleid, met veel aandacht van de ouders. Heeft zich tijdens de adolescentie in een snel tempo ontwikkeld, met focus op persoonlijke groei en ontplooiing.
Is bezig met ‘settelen’, maar stelt de stappen naar volwassenheid ook graag uit. Kracht zit in creativiteit, innovatie en flexibiliteit. Werk moet leuk zijn. Wil impact hebben en aan de persoonlijke ontwikkeling werken;
-
generatie Z (bewuste generatie): geboortejaren 2000 – 2014
Groeide op in het digitale tijdperk, maar ook in tijden van onzekerheid en crises: economische crisis, klimaatcrisis, terrorisme, Coronapandemie. Zeer omgevingsbewust, kosmopolitisch, ondernemend. Doet veel verschillende dingen tegelijkertijd.
Generatie is nog in formatieve jaren: veel moet zich nog uitkristalliseren. Zit nog op school, studeert, loopt stage of heeft de eerste junior positie. Wil graag het verschil maken, de wereld beter en mooier maken en een leven lang blijven leren.
De generatiesleutel
In veel organisaties is de vergrijzing gaande. Het voordeel daarvan is dat de oudere generaties veel ervaring en vakkennis hebben. Maar ze lijken ook gevangen te zijn in verouderde routines. Mensen passen zich te veel aan aan een manier van werken waar ze geen energie van krijgen. Wat is daarbij de generatiesleutel?
Het klinkt misschien abstract, maar het recept is dat organisaties en mensen openstaan voor de kracht van alle generaties. Dat kan als mensen zich bewust worden waar ze energie van krijgen en verliezen. Zie het als ‘werkenergie’. Iedereen moet langer werken, maar als mensen zoveel mogelijk doen waar ze energie van krijgen, laden ze zelf hun batterij op en worden ze duurzamer.
De Werkenergieanalyse
Mensen beseffen vaak niet dat hun ontwikkelpotentie zit in de dingen waar je energie van krijgt. En ook niet dat dit voor iedereen anders uitpakt. Bewustwording is een natuurlijk proces: je hebt een instinctief vermogen om dat aan te voelen. Jammer genoeg is het een beetje ondergesneeuwd. Als coach kun je hier een belangrijke rol in spelen: met de Werkenergieanalyse.
De naam zegt het al: dit instrument heeft als kern om in beeld te brengen waar de energie van iemand opbloeit en verdwijnt. De combinatie van de online tool, de uitgebreide rapportage die hieruit komt en een persoonlijk coachgesprek maakt deze aanpak snel, effectief en concreet. Overigens: naast een individuele rapportage is het ook inzetbaar op teamniveau.
Wil jij als coach mensen laten ontdekken wat hun energievreters en hun energiebronnen zijn? Maak eerst zelf kennis met de Werkenergieanalyse. Neem deel aan de gratis online masterclass die regelmatig wordt gegeven.
Bron: Boek: Nieuwe generaties in vergrijzende organisatie, over evolutie van ons gedrag. Dr. Aart Bontekoning
Door Josien Sneek - enthousiaste licentiehouder van de Werkenergieanalyse