Donderdag 15 juni 2023
Tientallen jaren aan onderzoek, een waanzinnig populair boek en toch gaat er veel mis. Dat ontdekte de grondlegger van de theorie een kleine tien jaar na verschijning van het boek. Mensen zeggen dat ze erin geloven, maar handelen er niet naar. Welkom in de wereld van de mindsetmisverstanden!
Twee smaken
Het idee van mindset lijkt heerlijk simpel. Volgens grondlegger Carol Dweck zijn er twee soorten overtuigingen over menselijke capaciteiten en eigenschappen. Mensen met een statische (fixed) mindset geloven dat hun vaardigheden, intelligentie en talenten niet betekenisvol kunnen groeien. Daartegenover staan mensen met een groeimindset. Die geloven dat je, met tijd en moeite, je vaardigheden, intelligentie en talenten kunt ontwikkelen.
Te snelle conclusies
Al snel leidde dit overzichtelijke onderscheid tot de conclusie dat een groeimindset nodig is om succes te behalen: ‘groei is goed en statisch is fout’. Mensen werden gemeten op hun mindset met eenvoudige vragenlijstjes. Bijvoorbeeld door aan te geven of ze het wel of niet eens zijn met de stelling: “Wie ze ook zijn, mensen kunnen hun intelligentie sterk veranderen.”
Maar ja, mensen doen niet altijd wat ze zeggen. In omgekeerde Feyenoordspraak: “Wel woorden, geen daden”. Ze kunnen groeimindset een prachtig idee vinden en dit toch niet laten zien in hun gedrag. Dweck noemt dit ‘een valse groeimindset’. Er bleken nog andere nuances nodig te zijn.
Mythes over mindset
De meest fundamentele mythe over mindset is dat je een groeimindset ‘hebt’. Dat is een fixed mindset in zijn grootste omvang! Veel realistischer is het beeld dat je mindset verschilt per gebied of onderwerp. Sommige prikkels van buitenaf kunnen een statische mindset opwekken. Andere kunnen stimuleren tot een groeimindset.
Onderzoek liet bovendien zien dat het zwart-wit spectrum (fixed of groei) in de praktijk veel meer smaken kent. Er zijn mensen die soms in het midden zitten tussen de twee uitersten. Daarnaast is er een groep die gelooft in de groeimindset in combinatie met het onderkennen van het belang van inspanning (in plaats van natuurlijke aanleg) voor groei. Plus een groep die waarde hecht aan de groeimindset en bovendien sterk gelooft in de ontwikkelbaarheid van capaciteiten. En dan hebben we nog de eerder genoemde ‘valse groeimindset’. Feitelijk gedraagt deze laatste groep zich meer volgens een statische mindset dan een groeimindset.
Coaches zijn mensen
Ondanks hun goede bedoelingen gaan coaches soms onderuit bij het thema mindset. Ze hebben het over je passie vinden, je soulmate ontmoeten of de roeping van je hart volgen. Erg ‘fixed mindset, toch? In de groeimindset zouden we het eerder hebben over het ontwikkelen van je passie.
Mensen die vanuit een fixed mindset reageren, geloven dat passie samenhangt met oneindige motivatie. Daardoor haken ze sneller af als de motivatie minder wordt.
Ook in de complimentensfeer kan het misgaan: iemand prijzen voor een eigenschap met “Wat ben je toch slim!” In plaats van een procescompliment geven: “Dat heb je goed aangepakt!”.
Bij beide soorten complimenten voelt de ontvanger zich trots en tevreden. Het verschil zit echter in het effect op het denken en gedrag van degene die het compliment krijgt. Een eigenschapscompliment roept een fixed mindset op (‘Ik ben slim’), waardoor die persoon zich minder zal inspannen, uitdagingen zal vermijden en defensief zal reageren als hij of zij faalt. Een procescompliment roept een groeimindset op. Iemand zal zich meer willen inspannen, bereid zijn uitdagingen aan te gaan en bereid zijn te leren van fouten.
Praktijktips
Een groeimindset is niet zaligmakend. Je hoeft niet te streven naar een perfecte versie hiervan. Toch is het handig om, als je met mensen individueel of in een groep werkt, te weten hoe je hen ondersteunt om meer richting een groeimindset te bewegen en hoe juist niet.
Om met het laatste te beginnen een paar voorbeelden van wat je beter kunt vermijden:
- in talenten en aangeboren eigenschappen praten: “Dat is echt een kwestie van talent!”;
- stereotypen gebruiken: “Het is nu eenmaal bekend dat vrouwen/mannen/ouderen/… dit moeilijk vinden”;
- meer nadruk leggen op prestaties dan op leren;
- bij falen troostende feedback geven: “Niet iedereen kan hier even goed in zijn”.
Een groeimindset kun je opwekken door de manier waarop je reageert op wat iemand deed, door de vragen die je stelt en de informatie die je geeft. Bijvoorbeeld:
- een positieve verwachting communiceren: je laat merken dat je gelooft dat de ander erin kan slagen om iets te leren als hij of zij zich voldoende inzet, effectieve leerstrategieën gebruikt en, als dat nodig is, hulp vraagt;
- normaliseren van fouten en moeilijkheden bij het aanleren van nieuw gedrag: “Het is uitdagend”;
- stellen van leerdoelen: “Wat zou je willen leren?”;
- de ‘nog niet’ formulering gebruiken: “Het is je nog niet gelukt om …”.
De Werkenergieanalyse
Mindset is vaak een vaag begrip. Bij coaching kan het echter de sleutel zijn tot de succeskans van je begeleiding. Hoe kom je erachter hoe iemand in elkaar steekt? En hoe maak je dit bespreekbaar?
Stress wordt vaak veroorzaakt door het onvoldoende in staat zijn effectief om te gaan met veranderingen of situaties. Iemands mindset heeft hierbij grote invloed. Als je er niet in gelooft dat je kunt veranderen of nieuwe dingen kunt leren, zorgt stilstand voor achteruitgang.
Met het instrument van de Werkenergienanalyse heb je de handige mogelijkheid om het thema stress te combineren met mindset. Door te antwoorden op verschillende vragen over stressbronnen krijgt je coachee inzicht in de feitelijke situatie. De tabellen en grafieken die hieruit komen, geven hiervoor concrete handvatten. Daarnaast vraag jij als coach door bij de antwoorden van de coachee over de invloed die hij of zij denkt te hebben op wat er op de werkvloer gebeurt. Deze informatie wordt mooi verdiept door te kijken naar de antwoorden bij vragen over zijn of haar persoonlijke doelen.
De online tool, vertaald in een persoonlijke rapportage en opgevolgd door een verdiepend coachgesprek, leidt tot inzicht en actie.
Smaakt dit naar meer? De snelste manier om de impact van de Werkenergieanalyse te ontdekken, is deze zelf te ervaren. Meld je aan voor de gratis online masterclass die regelmatig plaatsvindt. https://www.werkenergieanalyse.nl/online-masterclass-gratis-webinar/
Bronnen
Dr. Robert Biswas-Diener: The Other Side of Mindset, < https://positiveacorn.com/blog/the-other-side-of-mindset/ >
Carol S. Dweck: Mindset - verander je manier van denken om je doelen te behalen, Uitgeverij SWP, 2018
Coert Visser: Het ontwikkelen van een groeimindset – hoe individuen en organisaties ervan profiteren, TvOO (Tijdschrift voor Ontwikkeling in Organisaties), 2011-02, juni
Coert Visser: Hoe je een groeimindset kunt opwekken (en wat je beter niet kunt doen), website Progressiegericht werken, 5 april 2018 < https://progressiegerichtwerken.nl/?s=hoe+je+een+groeimindset+kunt+opwekken >
Coert Visser: Valse groeimindset: oppervlakkig napraten van groeimindset-ideeën, website Progressiegericht werken, 16 november 2022 < https://progressiegerichtwerken.nl/?s=valse+groeimindset >
