Donderdag 12 juni 2025
Stel: je beschouwt een coachee als een plant in een pot. Er is een probleem en de bedoeling is dat dit wordt opgelost. Jij geeft af en toe een beetje water en zorgt voor warmte en licht – jouw professionele aandacht en expertise. Als de plant genoeg is gegroeid, kan hij uit de pot en in de vaste aarde. Einde van de coaching. De coachee gaat zelfstandig verder op zijn eigen weg.
De rol van de coach bij eigen regie
Het klinkt als een simpel proces, maar als coach weet je dat dit lang niet altijd de werkelijkheid is. Hoe faciliteer je jouw coachee zodat hij kan groeien en over een tijd in zijn eentje door kan gaan?
Die vraag speelt door het hele coachproces heen. Bij doelen bepalen, acties ontwerpen, experimenteren en evalueren. Natuurlijk ondersteun je de coachee constant. Maar realiseer je je dat het ontwikkelen van zijn autonomie net zo belangrijk is?
Van start tot finish: de coachee als architect van zijn eigen ontwikkeling
Je wilt de groei van de coachee ondersteunen door autonomie en zelfsturing te bevorderen. Als coach ga je niet zijn probleem oplossen, maar hem bekrachtigen om dat zelf te doen. Samen zoek je naar wat een goede ‘eerste stap’ zou kunnen zijn om in beweging te komen. En, nog belangrijker, te blijven! In samenwerking met je coachee ga je nieuwe doelen stellen en hem uitdagen in het nemen van verantwoordelijkheid voor zijn eigen ontwikkelproces. Samen bouwen jullie de brug naar het einddoel waardoor de coachee wordt geïnspireerd om stappen te zetten.
Vier sleutels tot eigen regie: praktische handvatten voor coaches
Noem het regie nemen of persoonlijke verantwoordelijkheid. De kern is dat de coachee leert om op eigen benen te staan. Hoe doe je dat als coach? Dit blog geeft je vier praktische handvatten.
1. Focus op wat voor de coachee belangrijk is
Wat wil hij? Laat hem dit zo duidelijk mogelijk omschrijven. Overweeg om eens een visualisatieoefening te doen, maar onderzoek altijd eerst of dit passend is.
Sommige mensen vinden het gemakkelijker om aan te geven wat ze niet meer willen. Vorm dit dan in tweede instantie om naar een positief geformuleerde zin – dat heeft een groter stimulerend effect. Bijvoorbeeld: van ‘ik wil niet meer klakkeloos overal ja tegen zeggen’ naar ‘ik wil mijn grenzen beter bewaken’.
2. Ondersteun om de best passende methodes te vinden
De door de coachee uit te voeren acties zijn duidelijk en jullie hebben eventuele belemmeringen bij de uitvoering besproken. Heeft de coachee voldoende bagage om de acties echt te doen? Of kan hij nog dingen bedenken die hem zouden helpen? Misschien wil hij een collega of vriend vragen om hem om de dag te appen om te informeren hoe het met die ene actie staat. Of hij bedenkt dat hij een dagboekje bijhoudt en dit aan het eind van de week naar je toestuurt.
Je coachee moet het vertrouwen hebben dat het hem vast gaat lukken. Alles wat hij zelf bedenkt over hoe hij gaat oefenen, zorgt voor autonomie. Als coach kun je dit faciliteren door een vraag als ‘Is er nog meer wat je kunt bedenken om de kans van slagen zo groot mogelijk te maken?’
3. Werk vanuit een partnerhouding
Jullie zijn partners in het coachproces. Geef dan ook samen vorm aan hoe je bijvoorbeeld de tijd van een coachsessie het beste kunt benutten. Bij de start van een gesprek kan dat dit door te vragen ‘Wat wil je straks hebben bereikt wat je nu nog niet hebt?’
Als het einde van het gesprek nadert, kan dit op een vergelijkbare manier. Geef bijvoorbeeld tijdig aan dat de sessie gaat eindigen. ’We hebben nog ongeveer tien minuten. Waar ben je nu met wat je wilde bereiken en wat moeten we wat jou betreft nog bespreken?’
4. Vier vooruitgang en successen
Een coachee realiseert zich vaak niet wat hij allemaal heeft gedaan om te komen waar hij nu staat en welke hobbels hij al heeft overwonnen. Door hierbij stil te staan en samen de behaalde resultaten en successen te ‘vieren’, draag je eraan bij dat zijn gevoel van meesterschap groeit. Je geeft zo aandacht aan de kracht van je coachee.
Hoe concreter, hoe beter, is de tip. Dat helpt je coachee om zich gebeurtenissen te herinneren, de resultaten als een eigen prestatie te zien en er voldoening over te voelen.
Voorbeelden van observaties en vragen zijn:
- ‘Hoe heb je dat voor elkaar gekregen?’
- ‘Wat mooi om te zien hoe je die stap hebt gezet. In het begin van ons gesprek zag je het nog helemaal niet zitten en nu lijkt het alsof je er zin in hebt.’
De Werkenergieanalyse
Vaak voelen mensen wel dat het ‘ergens’ niet zo lekker loopt in hun werk, maar ze hebben geen idee waar dat aan ligt. In het ergste geval hebben ze al een aantal keren geprobeerd om iets te veranderen, maar mislukten hun pogingen.
Wist je dat er een instrument bestaat dat jou als coach in dit soort gevallen helpt? De Werkenergieanalyse is een online tool die concreet aangeeft waar het goed gaat, maar ook waar extra aandacht nodig is voor verbetering. Met het persoonlijke rapport dat ontstaat na het invullen weet de coachee precies wat zijn situatie is. Duidelijke grafieken, cijfers en tabellen maken een gevoel gemakkelijk bespreekbaar.
De rapportage is voor jou als coach de ideale manier om een coachee te ondersteunen om zijn verantwoordelijkheid te nemen voor zijn eigen werkplezier. Diverse onderdelen in het rapport laten hem stilstaan bij belangrijke thema’s als werkdruk, zijn relatie met de leidinggevende en de sociale steun van collega’s. Het persoonlijk prioriteitenplan zorgt ervoor dat voornemens concreet worden. Hierdoor wordt het regieschap van de coachee benadrukt.
Spreekt het je aan om op deze soepele, maar effectieve manier de autonomie van je coachees te ondersteunen? Ervaar hoe de Werkenergieanalyse je daarbij faciliteert. Meld je aan voor een van de online masterclasses die regelmatig worden georganiseerd.
Tips
De kunst om de groei van de coachee te faciliteren is een onderdeel van een van de acht kerncompetenties die de International Coach Federation (ICF) hanteert. Het boek De 8 kerncompetenties – gids voor de professionele coach van Annemarie van der Meer en Marianne van der Pool behandelt alle kerncompetenties. Het geeft praktische handvatten en theoretische achtergrond bij de afzonderlijke competenties. Een goed hulpmiddel voor elke coach, zowel de beginnende als de gevorderde professional.
Eerdere blogs over kerncompetenties:
*Blog: effectieve acties ontwerpen
*Blog: bewustzijn inspireren
